Doğu'dan zeytinyağını al, şişeye 'Made in Italy' yaz dönemi bitti

Perihan KORKMAZ / LONDRA


SABAH GAZETESİ- 09 MAYIS 2007

İtalya, artık ithal ettiği ham zeytinyağını rafine edip dünyaya 'İtalyan yağı' diye satamayacak. Bu karar, özellikle Suriye ve Tunus'u ilgilendiriyor. Türkiye, uzun yıllardır ham yağ ihraç etmiyor..



İtalyan zeyinyağlarının nereden geldiğinin üzerindeki sır perdesi kaldırılıyor. Bundan böyle İtalyan üreticileri ham zeytinyağını hangi ülkeden aldıklarını şişenin üzerinde belirtmek zorunda. İtalyanlara, ham olarak alıp kendi ülkelerinde rafine ettikten sonra kendi markalarıyla sattıkları zeytinyağlarında artık ülke menşeini belirtme zorunluluğu getiriliyor. Avrupa'da satılan zeytinyağının yüzde 50'sinin nereden geldiği bilinmiyor. 2004'te alınan 204 sayılı kanunda 'etikete ne yazacağı inisiyatifi ülkeye bırakıldığı' için sadece satıcı ülkenin adı geçiyor.

MASAYA OTURDULAR

Avrupa'nın en büyük zeytinyağı satıcısı olan İtalya'nın bu kanunu uygulamayıp etikete "Made in Italy" yazmayı sürdürmesi, üretici ve satıcıların büyük baskısına yol açtı. AB yetkilileri de "tüketiciyi koruma, yanlış bilgilendirmeme" kanunu gereği İtalya'yı yeniden masaya oturttu. Ünlü zeytinyağı Filippo Berio'yu üreten firmanın başkanı Alberto Fontana, ürettikleri zeytinyağının sadece yüzde beşininİtalya'daki zeytinlerden olduğunu kabul ediyor. 130 yıllık Flippo Berio tanıtımında "Akdeniz civarındaki en seçkin zeytinliklerden elde edildiğini" söylüyor. Ancak ülke adı olarak etikette İtalya geçiyor. AB kanununa göre karışık zentinyağı dolumunda yabancı zeytinyağı miktarı, yerel üretimden daha az olursa, şişeleme yerinin yazılması yeterliydi.

TALEBİN ALTINDA ÜRETİYOR

İtalya'nın üretimi kendi tüketimini bile karşılamıyor. Geçen yıl, üretimi yüzde 13 azalarak 700 bin ton civarında kaldı. İç tüketim 835 bin ton olunca ithaller açığı kapattı. Geçen yıl Tunus'tan İtalya'ya getirilen zeytinyağı oranında yüzde 45 artış görüldü. İtalya'nın ihracatı ise yabancı zeytinyağından yapıldı. Felippo Berio ve Bertolli markaları İtalya'da bulunmuyor. İtalya'nın Tarım Bakanı Paolo DeCastro, yeni kanun hakkında "Bu yolla kendi ürünümüzü korumuş olacağız. İnsanlar ne aldıklarını bilecekler" dedi. Yeni etiketlendirme yöntemi aynı zamanda "zeytinyağı" ile "extra virgin"arasındaki farkın belirlenmesine de yardım edecek.

ZEYTİNYAĞI ALTIN GİBİ

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği'nin kayıtlarına göre 1Kasım 2006 ile 6 Mayıs 2007 tarihleri arasındaki altı aylık dönemde Türkiye'den İtalya'ya 9 ton zeytinyağı 29 milyon dolara satıldı. Bu rakamlar bir önceki yılın aynı döneminde 16 bin ton ve 69 milyon dolardı. Aynı dönemde Türkiye'den 27 ton eşdeğeri olarak 89 milyon dolarlık zeytinyağı ihracatı gerçekleştirildi. Bir önceki yılın aynı döneminde 33 ton, 43 milyon dolara satıldı.

AVRUPA BİZLERİN İNADINI KIRMAK İÇİN KARAR ALDI

Tariş Zeytin Birliği Başkanı Cahit Çetin bu kararın Avrupa'da zeytinyağı sıkıntısı nedeniyle alınmış olabileceği yorumunu yaptı. Çetin şunları söyledi: "Uluslararası Zeytinyağı Konseyi standartlarına göre dökme zeytinyağı ithalatında, yağın kimyasında değişiklik yapılmamışsa ülke kendi menşeini kullanamaz. Bu karar Türkiye'yi ilgilendirmiyor. Çünkü Türkiye'den ham zeytinyağı ihracatı yapılmıyor. Avrupa ham yağ ithal etmeyi aslında çok istiyor. Bence bizim gibi ülkelerin ham yağ ihraç etmeme konusundaki inadını kırmak için böyle bir karar çıkarılmıştır.

İHRACATTA VERGİLER SIFIRLANMALI

Zeytindostu Derneği Başkanı Metin Ölken, kararın Türkiye'den yapılan yağ ihracatını etkilemeyeceğini belirterek, "Biz ham yağ satmıyoruz. Dökmeyi de tekrar ihraç etme şartıyla alıyorlar. İç piyasa için alamazlar çünkü çok yüksek gümrük vergileri var. Zeytinyağı üreticisi ülkelerin kotası var, yani belli bir miktara kadar vergisiz mal satma hakkı var. Türkiye'nin ise hiç hakkı yok. Oysa Avrupa'da bizim yağımızı tercih edecek milyonlarca Türk var. Bizim de bu süreçte belli bir miktar için ihracatta vergiyi sıfırlamamız lazım" dedi.

"DÜNYA TİCARETİ AÇISINDAN ÇOK OLUMLU BİR KARAR'

Zeytinyağı İhracatçı Birliği Başkanı Deniz Ataç da kararın dünya ticareti açısından çok olumlu olduğunu söyledi. Ataç, "Evet biz ham zeytinyağı ihraç etmiyoruz ama İtalyanlar, Suriye'den, Tunus'dan alıp işledikleri yağı İtalyan yağı diye satıyorlardı. Bu işin rantını İtalyanlar yiyor, tüketiciler aslında İtalyan olmayan bir yağa gereksiz bir ülke marjı ödüyordu. Şimdi tüketici aldığı yağın hangi ülkede üretildiğini, orijinini bilecek. İtalya'nın zeytinyağında imajı o kadar yüksek ki, bu kararla bir nebze olsun kırılır. Tüketici de tükettiği zeytinyağının menşeini bilir"diye konuştu.