Zeytinyağı Yükselecek

Boşuna paniklemeyin zeytinyağı yükselecek

Vahap MUNYAR
vmunyar@hurriyet.com.tr
Hürriyet , 27 Kasım 2006


GEÇEN perşembe sabahı Ekonomi Muhabirleri Derneği (EMD) İstanbul Şubesi Başkanı Celal Toprak’ın ev sahipliğinde Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği’nin (MÜSİAD) "İslam Davos’u"na gelen 40 yabancı gazeteciyle buluştuk.

Toplantıya Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen de katıldı. Tüzmen, toplantı sonrasında MÜSİAD’ın CNR’daki fuarını açmak için yola çıktı, kendisine eşlik ettim. Yolda Ayvalık’ta yaşanan "ham dökme zeytinyağı ihracatı"nın önündeki engel ve "Türkiye’nin Uluslararası Zeytinyağı Konseyi’nden (UZK) çıkmış olmasının yarattığı kayıp" tartışmasını aktardım.

Tüzmen, öncelikle Ayvalık’taki "Zeytin Hasadı Günü ve Zeytinyağı Paneli"ne "söz verip katılmama" durumunun olmadığını vurguladı: "Her tarafa yetişmeye çalışıyorum. Onlardan davet de gelmedi, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Oğuz Satıcı da kendilerine söz vermemiş."

Sonra konuya, Ayvalık Zeytin Üreticileri Derneği Başkanı Salih Madra’nın ısrarla üzerinde durduğu, "ham dökme zeytinyağı ihracatının önündeki engel"e geldi: "Ham dökme zeytinyağı ihraç edilmesini doğru bulmuyorum. Bu durumda, gönderdiğimiz yağı işleyip, ambalajlayıp pazarlayan ülkeler, Türkiye’nin adını hiç kullanmaz. Normal dökme zeytinyağında ambalaja Türkiye’nin adı mutlaka girer."

Tüzmen, ardından Uluslararası Zeytinyağı Konseyi’nden (UZK) Türkiye’nin çıkmasını kendisinin "başardığını" anlattı. Türkiye, o dönemde UZK’ya yılda 500 bin dolar ödüyormuş. Tüzmen, Dış Ticaret Müsteşar Yardımcısı sıfatıyla incelemiş, UZK’nın Türk zeytinyağı sektörüne pek yararı olmadığı sonucuna varmış.

Tüzmen, ayrıca UZK’nın bazı Türk bürokratları için, "yurtdışı turu fırsatı"ndan fazla işe yaramadığına kanaat getirmiş. Dönemin Dış Ticaret Müsteşarı Yavuz Ege’yi ikna etmiş ve Türkiye’nin UZK’dan çıkmasını sağlamış: "UZK’nın o dönemde başkanı bir İtalyan vardı. Adı yolsuzluk skandalına karıştı ve suçlu bulundu. Boşuna UZK’yı finanse ediyorduk."

Gerek ham dökme zeytinyağı ihracında, gerekse Türkiye’nin UZK’dan çıkması konusunda kimin haklı olup olmadığı bir yana, sonuçta geçen yıl kilosu 6 YTL olan zeytinyağının bugün 3.2-3.5 YTL’ye düştüğü gerçeği ortada... Buna üretilecek çözüm, kilo başına 11 YKr’lik prim olabilir miydi?

Tüzmen, o konuda da rahattı: "Bence zeytinyağı üreticilerimiz boşuna panik havası yaratıyorlar. Uluslararası zeytinyagı spekülatörleri bugün fiyatları özellikle düşük tutmaya özen gösteriyor. Bizim üreticilerimiz biraz sabırlı olsunlar. Zeytinyağı fiyatları mutlaka yükselecek."

Hükümet zeytinyağına kilo başına 11 YKr’lik primi yeterli görüyor...

Tüzmen, "Sabredin, zeytinyağı fiyatı yükselecek" diyor...

Gücü olan sabreder, ya dayanacak gücü kalmayan ne yapacak?

Rafinatör oligopollere bakmayın, Midilli’deki Yorgo’yla eşit olalım

EGE Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği eski Başkanı Deniz Ataç’ın ham dökme zeytinyağı ihracatını savunanlara, "Oldu olacak zeytin ağaçlarını da söküp gönderelim" eleştirisini başlık yapmama Ayvalık Zeytin Üreticileri Derneği Başkanı Salih Madra sinirlenmiş: "Dökme ham zeytinyağı ihracatına karşı olan lobi, zeytinyağı ticaretinin yüzde 85’ine ulaşan ’rafinatör oligopol’dür."

Salih Madra, ne Lio’nun patronu Şevket Aksoy’un, ne de Deniz Ataç’ın zeytin üretenler olmadıkları için, zeytin üreticisinin sıkıntısını anlayamayacaklarını belirtiyor. Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen’in aksi vurgusuna rağmen, "Ham dökme zeytinyağı ihracatında etikete Türkiye’nin adı girmez" görüşünün "doğruyu yansıtmadığını" savunuyor.

Madra, Avrupa Birliği (AB) ülkelerindeki zeytin üreticilerinin ton başına 1320 Euro destek almasına karşın, Türkiye’de primin kilo başına 11 YKr’de kaldığına dikkat çekiyor: "Yaşamamız için prim acilen ton başına 350 Euro olmalı."

Madra, sanayicilere karşı tutum içinde olmadıklarını belirtip, sözünü bağlıyor: "Middilli’deki komşum Yorgo ham yağı kaça satıyorsa, benim de aynı fiyata satmaya hakkım yok mu?"

Elbette hakkı var... Önemli olan doğru çözümü bulmak...

Ayıp olur diye zeytinyağı primini Başbakan’a soramadı

TÜRKİYE’nin gururu uluslararası yöneticilerden The Coca-Cola Company Başkan Yardımcısı, Coca-Cola International Başkanı Muhtar Kent, Ayvalık’ta kendi zeytinliğinden aldığı ürünle amatör denebilecek ölçüde zeytinyağı üretiyor, "Kontes" markasıyla butik tarzda pazarlıyor.

İstanbul’daki Dünya Ekonomik Forumu’nda Muhtar Kent’le karşılaştığımızda konu Ayvalık’a geldi. Kent, zeytinyağına verilen kilo başına 11 YKr’lik primin çok düşük olduğunu vurguladı.

Kent, Dünya Ekonomik Forumu’nda sohbet etme fırsatı bulduğu Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a da konuyu açmayı düşünmüş. Ancak, "böyle bir ortamda kendi işinin peşinde koşuyor" konumuna düşmemek için vazgeçmiş...

Kent, durumu Başbakan’a anlatabilse, belki zeytin ve zeytinyağı üreticisinin derdine çözüm bulunurdu...