Batık Kooperatiflere Ödül mü, Ceza mı?

Halit Tunç
Star
26 Ağustos 2008,Salı

Her doğru yazı, bana yeni bir düşman kazandırıyor.

Bunun farkındayım. Ama işim bu, yazmak zorundayım.

Birazdan okuyacaklarınız ise hazinenin kapısına dayanan bazı kooperatif ağalarını, (düzeltiyorum) başkanlarını kızdıracak.

Üç yıl önceki bir yazımda ‘zarar eden kooperatifleri kapatmalıyız.’demiştim.

Başta Avrupa ülkeleri olmak üzere dünyanın birçok ülkesinde zarar eden kooperatiflerin kapatıldığını, sorumlularının cezalandırıldığından örnekler vermiştim.

Çok ama çok tepki görmüştüm.Hakkımda bildiriler yayınladılar.

Bugün de aynı şeyi Ak Parti İzmir Milletvekili Tuğrul Yemişçi söyledi.

‘Zarar etmeyi ve bu zararı hazineden karşılamayı gelenek haline getirmiş kooperatifler yasayla kapatılmalı’ dedi.

Çünkü bu devlet en zor zamanında, 2001 yılında kooperatiflerin iki katrilyon borcunu sildi ve onlara’’arık kapıma gelmeyin, başınızın çaresine bakın ’’uyarısında bulundu. Yeniden Yapılandırma Kurulunu oluşturdu.

Değişen bir şey olmadı.

Şimdi, 330 tarım satış kooperatifinin oluşturduğu 13 birlik 3 yıl ödemesiz 10 yıl faizsiz borç ertelemesi istiyor.

Peşinden de borçlarının tekrar silinmesi için siyasi fırsatlar kollayacaklar.

Yemişçi, Ege’de hangi Tarım Satış Kooperatifi ya da Birliği nasıl idare ediliyor. Hangi köyde ne üretiliyor. Kim üretiyor en iyi bilenlerden. Masa başında laf üretenlerden hiç değil,

Çarkın, sistemin bütün dişlileriyle yıllarca uğraşmış.

Dünkü görüşmemizde şunları söyledi.

‘’Devletin verdiği borçta, sildiği para da çiftçiye yansımıyor. Birlikler idari biçimleri, yapılanmaları, ticari öngörüleri, personel yapısı, pazarlama teknikleri gereği global ekonomiye entegre olamıyorlar.

Aynı kooperatifi 30-40 yıldır aynı kişi yönetiyor. Seçim sistemleri bile zararın neden ve nasıl kaynaklandığının göstergesi. Bir tezgâh kurulmuş, yıllarca sürüp gidiyor. Üst-üste 2 yıl zarar eden kooperatif derhal tasfiye edilmeli, sorumlularından da hesap sorulmalı. Türkiye bu meseleden kurtulmalı. Bu hantal yapı kısa sürede yeni kooperatifçilik anlayışına bırakacaktır. Avrupa Birliğiyle entegre olmuş bir yapılanma şart’’

Altı ay önce İspanya’ya gitmiştik, bu ülkenin en büyük zeytin ve zeytinyağı tarım satış kooperatifi olan İspanya Tarımsal Kooperatifler Birliği (CCAE) yetkilisine ‘Sizde birkooperatif zarar etse, neler yapılır’ diye sordum

Yanıtı ‘Öyle bir şeyin olması imkânsızdır. Aldığınız, sattığınız, maliyetiniz belli. Bu bir matematiktir. Bizde bir kooperatif pazarlama hatası sonucu zarar etti. Yönetim Kurulu hala ceza evinde.’şeklinde olmuştu.

Bizde ise tam tersi olur.

Zarar eden Kooperatif başkanına ‘onur plaketi’ verilir.

‘40 yıl süreyle bu işi nasıl becerdin’ der gibi.