Körfez’ de zeytincilik…

Ali Ekber Yıldırım
Dünya
21 Mayıs 2009,Perşembe

Zeytin ve ZeytinyağıÖnce Antakya’da, sonra Akhisar’da zeytincilik sektörünün temsilcileri ile bir araya geldik. Pazartesi günü ise Balıkesir’in Körfez Bölgesi’ndeki zeytinci dostlarla buluştuk.
Antakya ve Akhisar toplantısı ile ilgili yazıları www.tarimdunyasi.net ‘ ten okuyabilirsiniz.
Balıkesir Sanayi Odası ile DÜNYA Gazetesi Balıkesir Temsilciliği’ nin ortaklaşa düzenlediği Burhaniye Ören’deki toplantıya Başyazarımız Osman S.Arolat, Prof. Dr. Kenan Mortan ve Dr. Rüştü Bozkurt ile birlikte 4 kişilik DÜNYA ekibi olarak katıldık. Burhaniye Belediye Başkanı ve aynı zamanda Burhaniye Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Kooperatifi Başkanı Fikret Akova, Balıkesir Sanayi Odası Başkanı Ahmet Kula, Ayvalık Ticaret Odası Başkanı Rahmi Gençer, Burhaniye Ticaret Odası Başkanı Hüseyin Sarıbaş, Edremit Ticaret Borsası Başkanı Tarkan Denizer, Edremit Ticaret Odası Başkanı Mehmet Ertaş, Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi Yönetim Kurulu Üyesi Murat Narin, bölgenin önemli üreticilerinden Gömeç’ten İrem Himam, Havran’dan Hilmi Akdoğan, Edremit’ten Evren Ertür, Mehmet Semerci, üretici ve işletmeci Nurhan Irmak, Burhaniye’den Yahya Ağacık ise toplantıda bizlere görüşlerini anlatan dostlar oldu.
Girit ve Toskana ile birlikte zeytinyağı üretimi için en iyi ekosisteme sahip ve dünyanın en kaliteli zeytinyağlarının üretildiği Körfez Bölgesi’ndeki bu toplantıda yaklaşık dört saat boyunca her konuşmacı çok değerli görüşlerini, önerilerini dile getirdi. Bu görüş ve önerilerin geniş bir özetini DÜNYA Gazetesi’nde yayınlanacak haberde okuyabilirsiniz.
Toplantıda öne çıkan ve büyük ölçüde görüş birliği sağlanan konular özetle şöyle:
1- Yüksek kalitede zeytinyağı üretimi gerçekleştiren Körfez Bölgesi, bu ayrıcalığını coğrafi tescil işareti ile ortaya koymalı. Bu konuda birlikte hareket etmeye ve işbirliğine ihtiyaç var.
2- Zeytinyağına verilen destekleme primi çok yetersiz. Prim, Avrupa Birliği üretici ülkeleri ile aynı seviyede olmalı. Ayrıca kaliteli ürüne daha yüksek prim ve sofralık zeytine de zeytinyağına verilen primin beşte biri oranında prim verilmeli.
3- Kaliteli zeytinyağının üretimi kadar, depolanması, korunması da büyük önem taşıyor. Depolama şartları mutlaka modernize edilmeli. Lisanslı depoculuk veya başka bir yöntemle zeytinyağının en iyi şartlarda depolanması sağlanmalı.
4- Yıllardır gündemde olmasına rağmen çözüm bulunmayan, ticareti olumsuz etkileyen tağşiş sorunu acilen çözülmeli. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı etkin bir denetimle, bakanlık izni olmayanların zeytinyağı satışı yapması engellenmeli.
5- Hızla artan zeytin dikimi ile 5 yıl sonra 250-300 bin tona, 2025′te ise 1 milyon tona ulaşacak zeytinyağı üretiminin nasıl değerlendirileceği şimdiden planlanmalı.
6- Tanıtım çalışmaları ile iç tüketim artırılmalı. Bitkisel yağ ithalatı yerine zeytinyağı tüketiminin artırılması desteklenmeli.
7- Bölgedeki zeytin ağaçlarının çok büyük bölümünün yaşlı olması toplama maliyetini artırıyor. Belli bir plan dahilinde ağaçlar gençleştirilmeli. Ağaçlar gençleştirilirken üreticiye telafi edici ödeme sağlanmalı.
8- Zeytin sineği ve diğer zararlıları ile mücadelede yaşanan sorunlara etkin çözüm bulunmalı. İlaçlama birlikleri kaynak yetersizliği nedeniyle ilaçlama yapamıyor. Devlet desteği ile ilaçlama yapılmalı.
9- Son zamanlarda yaygınlaşan tadım panelleri, uluslar arası standartlara uygun yapılmalı.
10- Zeytin gen kaynakları korunmalı. Ülke genelinde 128 çeşit zeytin var. Her yere Gemlik zeytini dikilmemeli.
12- Zeytinyağı üretiminin 7-8 katı işleme (kontinü tesis) kapasitesi varken, yeni tesis kurulmasına devlet teşvik vermemeli.
13- Zeytincilik Yasası’nın değiştirilerek, bölgede madenciliğin zeytinciliğe zarar vermesi engellenmeli.
Ören toplantısında, Tariş’in sektördeki konumu üzerine de yorumlar yapıldı. Bazı konuşmacılar, Tariş’in üretici örgütü olarak kalmasını, sanayicilik yapmaması görüşünü savundu. Bazı konuşmacılar ise, Tariş’in bir asırlık birikiminden ve gücünden yararlanmak gerektiğini söyledi. Tariş’i değerlendirmek için, yaptıklarına ve sektöre kazandırdıklarına bakmak gerekir. Bu tür kuruluşların önemi, piyasada olmadıkları zaman daha iyi anlaşılıyor. Hükümet, üç yıl önce Fiskobirlik’ i devre dışı bıraktı. Ne oldu? Fındıkta sorun çözüldü mü? Kaldı ki, Tariş’in zeytinyağı sektöründeki ağırlığı ve öncülüğü çok daha farklı.
Toplantıya katılanlar, bugün İzmir’de açılacak olan 6. Zeytin,Zeytinyağı,Şarap ve Teknolojileri (Vinolive) Fuarı’nda buluşmak üzere ayrıldı.