Yağda tatlı vurgun

Yalçın BAYER
Hürriyet
3 Haziran 2008,Salı

VURGUNUN katmerlisi, pirinçten sonra yağda da gerçekleşiyor.

Ramazan yaklaşırken stokçular çalışıyor
Türkiye 1 milyon 650 bin ton likit ve margarin türü yağ tüketiyor. (Buna 70 bin ton zeytinyağı ilave edilebilir.)

776 bin km’lik bir coğrafyaya sahip olan Türkiye ne yazık ki, tüketimin yaklaşık % 60'ını ithalat yoluyla karşılıyor. 1.6 milyar dolar ödüyoruz, ayçiçeği yağı, mısırözü, kolza (Kanola) ve palm gibi yağlarının ithalinde...

Bir örnek verelim:
Ayçiçeği yağının Türkiye’ye liman teslimi ton/2030 dolar civarında.

Bunun üzerine % 21.2 gümrük vergisi, artı %8 KDV yükü geliyor.

Böylece bir ton ham ayçiçeği yağının maliyeti, rafineri yağ sanayicisi için 2650 dolara mal oluyor.
(Geçen yıl ise bu rakam her şey dahil 800 dolar civarındaydı.)

Tüketici açısından bakılırsa 5 litrelik bir yağ tenekesinin fiyatı geçen mayısta 8 YTL iken bugün 22-26 YTL arasında değişiyor.

Yani yağ fiyatları bir yıl içinde yaklaşık % 200 artmış oluyor.

Sistem nasıl mı işliyor? Dünyadaki yağın izini sürenler stok yapıyor.

Geçen nisan ayında Hazine Dış Ticaret Müsteşarlığı % 21.2 olan gümrük vergisinin 1 Temmuz’dan itibaren % 31.2’ye çıkacağını açıkladı. O zaman yağ kartelleri hemen devreye giriyor.

200 BİN TON STOK

Türkiye’deki firmalarda şu anda 200 bin tona yakın ham yağ stoku olduğu öne sürülüyor.

Piyasaya mal sürülmek istenmiyor; çünkü 1 Temmuz’dan itibaren ’tatlı kárlar’ bekleniyor.
(İlk etapta yağ getirip stok yapanların gümrük vergisindeki % 10’luk artış kimin cebine girecek acaba?)

Bir yağ sanayicisi, "Lütfen bu konuyu yazın, hükümet kendisinden ve yağ tüccarlarından başka kimseyi düşünmüyor" diyerek şunları anlatıyor:

"Bakanlık gümrük vergisinin % 21.2’den 31.2’ye çıkacağını iki ay öncesinden açıkladı ve vurgunun önünü açtı.

Önceden açıklama geleneği yoktu, bu yağda ilk kez yapıldı.

Manipülasyon yoluyla stokçuluk başladı.

Eğer, Bakan Kürşad Tüzmen Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın bilgisayar kayıtlarına girerse, Gebze ve Mersin’deki depolarda stokçuluğun izini bulabilir. Ramazana doğru fiyatların ne olacağını kestirebilir."

Olayın özeti; iktidar hem kendini hem de stokçuları düşünüyor.

Öyle söylediği gibi tüketiciyi koruduğu falan yok.

Yüksek vergileri kasasına koyuyor; stokçulara bayram ettiriliyor.

Fakir fukaranın bir tek pirinci ve yağı kalmıştı.

GIDADA % 450 ARTIŞ

YAĞIN tonu 600 dolar iken % 21.21 olan gümrük vergisinden devlet 127 dolar gümrük vergisi, 58 dolar KDV alıyordu. (Toplam 185 dolar vergi.)

Bugün yağın tonu 2030 dolar; gümrük vergisi ise 430 dolar, ayrıca 196 dolar da KDV. (Toplam; 633 dolar vergi.)

1 Temmuz’dan itibaren (ramazana iki ay kala) gümrük vergisi % 31.2’ye çıktığında 626 dolar gümrük vergisi alınacak; % 8’den 213 dolar da KDV... (Toplam 839 dolar vergi.)

Geçen yıl 800 bin ton yağ ithalatına yaklaşık 480 milyon dolar vergi ödenirken, bu yıl ödenecek vergi tutarı 1.6 milyar dolar...

Bir temel gıda maddesine yüksek vergilerle % 450 artış olur mu?