Tarım Bakanlığı zeytincilikte ne yapmak istiyor?

Ali Ekber YILDIRIM
Dünya
13 Şubat 2011


Hafta başında 2011'de uygulanacak tarım desteklerini açıkladık. Destekler yetersiz. Pek çok destek kaleminde artış yok. Bu olumsuz tablo içerisinde destek miktarı artırılan birkaç üründen biri zeytinyağı.

Zeytinyağına verilen destekleme primi kilo başına 30 kuruştan 50 kuruşa çıkarılıyor. Yaklaşık yüzde 70 oranında artış sağlanıyor.

Yeterli mi? Elbette değil. Bu destek miktarı Avrupa Birliği'nin zeytinyağı üreticilerine verdiği desteğin dörtte biri kadar. Fakat diğer ürünlerle karşılaştırıldığında önemli bir artış.

Şu günlerde zeytinyağı primi artırılırken bir yandan da Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılmasına Dair Yönetmelikte, zeytinciliği yok edecek bir düzenleme yapmak istiyor.

Tarım Bakanlığı zeytincilikte ne yapmak istiyor, doğrusu anlamak zor.

Bakanlık, 2005'ten bu yana zeytinciliğe fidan desteği veriyor. Verilen destekle Türkiye'nin zeytin ağacı sayısı 90 milyondan 160 milyona çıktı. Destek daha da devam ediyor.

Bakanlık, 2009'da 5 yıllık bir strateji ile zeytincilikte 2014 için çok önemli hedefler belirledi. Neydi o hedefler?

1- Zeytin alanı 1 milyon hektara çıkacak.

2- Zeytin ağacı sayısı 180 milyon adet olacak.

3- Sofralık zeytin üretimi 650 bin tona yükselecek.

4- Yağlık zeytin üretim miktarı 2.5 - 3 milyon ton olacak.

5- Zeytinyağı üretimi 750 bin tona yükselecek.

6- Kişi başına zeytinyağı tüketimi 5 kiloya ulaşacak.

7- Sektörün yarattığı değer 3 milyar dolar düzeyinde olacak

8- Türkiye, İspanya'dan sonra dünyanın 2. büyük zeytinyağı üreticisi olacak.

Bu hedeflerin yüzde 100 gerçekleşmesi zor olsa da Bakanlığın zeytinciliğe bakışı açısından çok önemli ipuçları veriyordu.

Fakat, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı bütün bu hedeflerini, zeytinciliğe verilen destekleri çöpe atacak çok önemli bir mevzuat değişikliğine gidiyor.

Bakanlık, Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılmasına Dair Yönetmelikte değişiklik yaparak zeytinlik alanları altın madenciliğine açmaya hazırlanıyor.

Altıncılar, dünyanın en önemli oksijen deposu, endemik bitki türlerinin yoğun olduğu ve zeytinciliğin kalbi durumundaki Kazdağları'nda, altın aramak için yıllardır her yolu deniyor.

Zeytincilik Yasası'na ilişkin değişiklik önerileri 4 kez Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne geldi. Zeytincilerin ve duyarlı milletvekillerinin çabası ile her seferinde reddedildi. Son olarak geçen yıl Madencilik Yasası kapsamında Zeytincilik Yasası'nda değişiklik yapılması meclis gündemine geldi ve bir kez daha oybirliği ile reddedildi.

Fakat, altıncılar pes etmiyor. Yapamadıkları yasa değişikliğini şimdi Tarım Bakanlığını ikna ederek yönetmelikle yapmaya çalışıyorlar.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan "Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Taslağı'nda aynen şöyle deniliyor:

"Bu alanlarda yapılacak zeytinyağı fabrikaları ile küçük ölçekli tarımsal işletmelerin yapımı ve işletilmesi Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın iznine bağlıdır. Ancak; alternatif alan bulunmaması ve Çevresel Etki Değerlendirme Raporu (ÇED)'na uygun olması, bitkilerin vegetatif ve generatif gelişimine zarar vermeyeceği Bakanlık araştırma enstitüleri veya üniversiteler tarafından belirlenmesi durumunda;

a- ) Jeotermal kaynaklı teknolojik sera yatırımları,

b) Bakanlıklarca kamu kararı alınmış plan ve yatırımlar,

c) Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretim tesisleri,

ç) İlgili Bakanlıkça kamu kararı alınmış madencilik faaliyetleri petrol ve doğal gaz arama ve işletme faaliyetleri,

d) Savunmaya yönelik stratejik ihtiyaçlar, için, yukarıda belirtilen faaliyetlerde bulunmak isteyenler, ilgili Bakanlıkların onaylı belgeleri ile mahallin en büyük mülki amirine başvurur. Müracaat sahibi, çevrede oluşabilecek ÇED raporu ile belirlenmiş zararları önleyecek tedbirleri almak koşulu ve dikim normlarına uygun, eşdeğer büyüklükte il/ilçe müdürlüğünce uygun görülecek alanda zeytin bahçesi tesis eder.

Bu madde kapsamında valiliklerce verilen kararlara yapılan itirazlar, Bakanlık tarafından değerlendirilerek karara bağlanır."

Özetle, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı bir tarafta zeytin üretimini teşvik ediyor, destekliyor, diğer tarafta zeytincilerin kabusu olan altın madenciliğine kapıları sonuna kadar açıyor. Bakanlık gerçekten ne yapmak istiyor? Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde oybirliği ile ret edilmiş bir kararı neden yasaya aykırı bir biçimde yönetmelikle düzenlemek istiyor? Yapılacak bu düzenlemenin zeytinciliğe nasıl bir katkısı olacak?

Zeytinlikleri madencilere açmak Tarım Bakanlığı'nın görevi mi?