Ali Ekber Yıldırım Dünya
23 Haziran 2009,Salı
İzmir Ticaret Odası, Ege Bölgesi Sanayi Odası ve İzmir Ticaret Borsası önemli bir iş başardı. Ege Bölgesi’nin tarımsal potansiyelini, sorunları ve çözüm önerilerini Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker ve bürokratlarına “Ege Tarım Zirvesi” toplantısı ile sundu.
Zirve iki aşamalı yapıldı. Birinci aşamada eş zamanlı olarak 9 çalışma grubu (pamuk, tütün, üzüm-incir, zeytin ve zeytinyağı, canlı hayvan-et ve su ürünleri, kümes hayvanları ve yumurta, yaş meyve ve sebze, süt ve süt ürünleri ile tarımın genel sorunları) toplandı. Sorunlar ve çözüm önerileri tartışıldı, raporlar hazırlandı. İkinci aşamada Tarım Bakanı ve bürokratlarının hazır bulunduğu toplantıda her grup raporunu sundu.
Sunumlardan önce, İzmir Ticaret Borsası Başkanı Işınsu Kestelli, İzmir Ziraat Odası Başkanı Sedat Köse, Ege Bölgesi Sanayi Odası Başkanı Ender Yorgancılar, İzmir Ticaret Odası Başkanı Ekrem Demirtaş, İzmir Valisi Cahit Kıraç Ege Bölgesi’nin tarımsal potansiyelini, tarımın önemini vurgulayan konuşmalar yaptı.
Konuşmalarda ve çalışma gruplarınca hazırlanan raporlarda pek çok sorun dile getirildi. Öne çıkan önemli bazı sorunlar şöyle:
1- Tarımsal destekler yetersiz ve verimli değerlendirilemiyor.
2- Zamanında ödenmeyen destekler amacına ulaşmıyor.
3- Ege pamuğu yanlış tarım politikaları sonucunda yok olma tehlikesi ile karşı karşıya.
4- Geleneksel ihraç ürünlerinden çekirdeksiz kuru üzüm ve incirde kalıntı sorunu nedeniyle ihracatta sorunlar yaşanıyor.
5- Zeytin dikimi bölgesel çeşitler dikkate alınarak desteklenmeli, zeytinyağı primi artırılmalı ve zeytin de destekleme primi kapsamına alınmalı. Zeytinciliği tehdit eden, zeytin alanlarında madenciliğe izin verecek yasal düzenlemelere kesinlikle izin verilmemeli.
6- Tütünde sürdürülebilir üretim ve ihtiyaç duyulan çeşitler desteklenmeli.
7- Süt ve süt ürünlerinde katma değer vergisi yüzde 8′den yüzde 1′e indirilmeli.
8- Hayvancılık sektörüne verilen destekler sürdürülmeli, besicilik destekleme kapsamına alınmalı.
9- Yaş sebze ve meyvede ihracat ürünleri gibi iç piyasaya sunulan ürünler de denetlenmeli.
Sorunların tamamını yazmaya sütunlar yetmez. Fakat, tüm sorunların kaynağında yanlış tarım politikaları var. Özellikle destekleme politikasından hiç kimse memnun değil.
Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker’ in verdiği bilgiye göre, üç yıldır 520 milyon verinin değerlendirilmesi ile hazırlanan “Türkiye Tarım Havzalarının Üretim ve Destekleme Modeli” bu hafta açıklanacak. Bu model ile tarımsal politikalarda radikal değişiklikler olacak. Tarım politikası, üretim planlaması, destekler ve tarımla ilgili diğer politikaların hepsi bu modele göre belirlenerek uygulanacak.
En köklü değişim destekleme politikasında olacak. Bu amaçla ülke genelinde 30 havza ve bu havzalarda üretilecek 150 ürün belirlendi. Destekler havzaya göre verilecek. Mevcut sistemde ürün bazında destek veriliyor. Ülkenin herhangi bir yerinde ayçiçeği üreten her üretici aynı oranda destekleme primi alıyor. Havza bazlı destekleme modelinde destekler havzaya göre verilecek. Örneğin, ayçiçeği üretimi Edirne’de desteklenecek. Diğer havzalarda ayçiçeği üreten çiftçilere destek verilmeyecek.
Başbakanın programına göre yeni model bu hafta açıklanacak. Bakanlık hangi ürünleri nerede destekleyeceğini açıklayacak. Muhtemelen bu model de çok tartışılacak, destek alamayanlar tepki gösterecek. Dünyada bu tür politika değişiklikleri pilot uygulamalarla deneniyor. Türkiye’de ise geçişler radikal ve sancılı oluyor.
Havza bazlı destek modeline 2010 yılında geçilse bile ödemeleri en erken 2011 yılında olacak. Çünkü, destekler bir yıl gecikmeli ödeniyor. 2009 yılı destekleri 2010 yılı bütçesinden ödenecek.
Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, başkanların konuşmalarını ve çalışma gruplarının sunumlarını dinledikten sonra ” Burada dile getirilen konulara bakınca, bakanlık olarak yaptıklarımızı kamuoyuna yeterince duyuramadığımızı görüyorum” diyerek önemli bir gerçeğin altını çizdi.
Bakanın dile getirdiği bu gerçek, bugünün sorunu değil. Geçmişten gelen ve temelinde hükümetlerin, medyanın tarıma bakışından kaynaklanan bir eksiklik var. Hükümetler ve medya tarımın farkında değil. Bu nedenle Tarım Bakanı yaptıklarını anlatmakta zorlanıyor. Tarım, o kadar dışlandı ki, Tarım Bakanını ve bakanlığı hükümete karşı savunmak şart oldu.
Ege’nin tarım sorunları tartışılırken İzmir’de borcu nedeniyle 8 bini aşkın üreticinin elektriği kesildi. Üretim tehdit altında. Bu konuda İzmir Milletvekili Mehmet Ali Susam bir çok girişimde bulundu. İzmir Milletvekili Selçuk Ayhan, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde araştırma önergesi verdi. Üretimi tehdit eden bu sorunun acilen çözülmesi gerekiyor.
Ege Tarım Zirvesi ile önemli bir adım atıldı. Umarız dile getirilen sorunlar çözülür. Benzer zirveler diğer bölgeler için de yapılır.
No comments:
Post a Comment