Trakya Birlik HOSO yağ üreterek Türkiye'nin yağ açığını kapatacak

Özgül Öztürk
Referans
03 Temmuz 2008,Perşembe

Trakya Birlik, Türkiye'nin yağ açığını kapatacak bir projeyi hayata geçiriyor. Doymuş yağ oranını yüzde 40 azaltan HOSO yağ üretiminin deneme çalışmalarında başarıyı yakalayan Birlik, bu yağı 10 yıl içerisinde bütün Trakya'da ektirmeyi planlıyor. Kraft ve Frito Lay ise üretilen yağa şimdiden talip.

Sağlıklı beslenme bilincinin artmasıyla dünya genelinde doymuş yağ oranı düşük ürünler ön plana çıkmaya başlıyor. Buna bağlı olarak iyi yağlar olarak bilinen doymamış yağ oranını yükselten ve 'kötü yağlar'olarak nitelendirilen doymuş yağ oranını yüzde 40 azaltan HOSO (High Oleic Sunflower Oil, 'Doymamış Yağ Asitli Ayçiçek Yağı') üretimi de gittikçe artıyor. HOSO yağ kullanımının en fazla olduğu ülkelerin başında obezite sorunuyla karşı karşıya bulunan Amerika geliyor. Fransa ve İspanya'da da kullanımı yüksek olan HOSO yağ artık Türkiye'de de üretilecek.

Denemeler başarılı oldu
Trakya Birlik tarafından başlatılan proje ile Türkiye ayçiçeği üretiminin yüzde 80'inin yapıldığı Trakya'da bundan böyle doymuş yağ oranını yüzde 40 düşürme özelliğine sahip özellikteki ayçiçeği tohumları ekilerek hem Türkiye'nin ihtiyacı olan yağ miktarı elde edilecek hem de tüketici daha sağlıklı yağ tüketme olanağına kavuşmuş olacak. Üretimi yapılan yeni tohumun birden fazla kızartmada kullanılması sayesinde özellikle gıda sanayi tarafından tercih edileceği belirtiliyor. Proje hakkında bilgiler veren Trakya Birlik Yönetim Kurulu Başkanı Rafet Sezen,
"Proje sayesinde tüketiciye en iyi yağı yedirmeyi hedefliyoruz. Dünya artık sağlık açısından öne çıkan bu yağı tercih ediyor. Kullanım açısından çok daha verimli bir yağ. Gıda firmaları normal ayçiçek yağını en fazla 2 kere kızartmada kullanabiliyor. Ancak HOSO yağla aynı yağda 6-8 kez kızartma yapılabiliyor. Böylece gıda firmaları daha az yağla daha fazla üretim yaparken aynı zamanda tüketiciye daha sağlıklı ürünler sunabiliyorlar" dedi.
HOSO yağın bir defada çok kez kullanımı sayesinde yağda ithalata bağlı olan Türkiye gibi ülkelerde yağ açığını karşıladığına işaret eden Sezen şunları kaydetti:
"Türkiye 2.5 milyar dolar ile petrolden sonra en fazla dövizi yağ ithalatına harcıyor. HOSO yağ sayesinde 10 yıl gibi kısa bir sürede Türkiye'nin yağa açığını kapatabiliriz."

Üretici de daha fazla kazanacak
Üretim teknikleri bakımından HOSO yağın normal ayçiçeği ile çok farklı tekniklere ihtiyaç duymadığına dikkat çeken Sezen, Trakya'nın bu yağı üretmek için uygun toprak ve iklim koşullarına sahip olduğunu söyledi. 2007 ayçiçeği ekim döneminde yüksek oleik asitli tescilli çeşit olmaması nedeniyle, firmaların deneme amaçlı getirdiği yüksek oleik asitli tohumları üretici ortaklarına ektirdiklerini ifade eden Sezen, 2008 yılında ekim yapılan alanın 5 bin 500 dönüme ulaştığını söyledi. HOSO yağın sağlıklı olması sebebiyle fiyatının da ona göre artacağını belirten Sezen, üreticinin de buna eşdeğer olarak daha fazla kazanabileceğini ifade etti. Sezen, üreticinin normal ayçiçeğine oranla yüzde 15-30 daha fazla kazanacağını belirtti.

Frito Lay ve Kraft üretilen yağa talip
HOSO yağı Türkiye'de ilk kullanan firma Doritos, Ruffles, Lays, A La Turca ve Cheetos markalarıyla pazarda bilinen Frito Lay oldu. Frito Lay Türkiye Genel Müdürü Tuncer Akgün, daha çok çocuklara konumlandırdıkları Cheetos marka cipslerinde HOSO yağ kullandıklarını söyledi. Frito Lay olarak üretimde yıllık 20 bin ton yağ ürettiklerini anlatan Akgün, 2008'de Trakya Birlik'ten 500 ton yağ aldıklarını ve önümüzdeki yıllarda da üretilen yağa talip olduklarını söyledi. Trakya Birlik Başkanı Sezen de üretilecek yağın pazarlanması konusunda Frito Lay ve Kraft firmaları ile görüşme ve çalışmaların devam ettiğini söyledi.

Amerika'da kullanım oranı yüzde 70 - 80
HOSO yağın kullanım oranı dünya genelinde gittikçe artmakla birlikte, en fazla kullanan ülkelerin başında ABD geliyor. Amerika'da kullanılan yağların yüzde 70-80'i HOSO yağ. Amerika'yı yüzde 40 -50 kullanım oranıyla Fransa takip ediyor. 3. sıradaki İspanya'da ise kullanılan yağların yüzde 30'u HOSO yağ.

HOSO (yüksek-oleikli) ayçiçeği yağının faydaları
- Yüksek stabilite gösterir, raf ömrü daha uzundur.
- Kullanıldığı paketli ve kızartılmış ürünlerin de raf ömrünü uzatıyor.
- Doğal bir kokuya ve daha hoş bir damak tadına sahip.
- Optimal kızartma ve pişirme performansı gösteriyor. Kızartma yağını sürekli değiştirmek gerekmiyor.
- Hidrojenasyona ihtiyacı olmadığı için trans yağ endişelerini ortadan kaldırıyor.
- Yüzde 10'dan daha düşük doymuş yağ içeriğine sahip.
- Zeytinyağından bile daha fazla tekli doymuş yağ içeriğine sahip ve sağlık otoriteleri tarafından diyetlerde tavsiye ediliyor. Önemli oranda kolesterol-düşürücü etkiye sahip.
- Tamamen doğal, transjenik ( genleriyle oynanmış ) bir ürün değil.
- Geleneksel linoleik ayçiçeği yağına göre daha yüksek fiyata satılıyor.
- HOSO ayçiçeğinin dünyadaki üretim miktarı3 4 milyon ton civarında.

Türkiye'de Ayçiçek Yağı Üretimi:
Türkiye'de ayçiçek yağı üretimi 300-320 bin ton
Türkiye toplam ayçiçek yağı ihtiyacı 600 -650 bin ton
Trakya Birlik ayçiçek yağı üretimi 100 bin ton
Türkiye ayçiçek yağı ithalatı 300 350 bin ton
İthalat yapılan ülkeler; Bulgaristan, Ukrayna ve Arjantin