AB pazarında gümrük vergisi ile mücadele eden zeytinyağı, uzak pazarlarda başarılı oldu

16 Şubat 2009,P.Tesi

Türkiye, zeytinyağında AB pazarında gümrük vergileriyle mücadele ederken okyanus ötesindeki pazarlarda önemli başarılara imza atıyor. Japonya, Kanada ve Avustralya, bu üründe ''yıldız pazarlar'' haline gelirken, Ege'den Çin pazarına yapılan satış bir yılda üçe katlandı.

Türkiye İhracatçılar Merkezi (TİM) rakamlarından alınan bilgilere göre Türkiye, İtalyan zeytinyağlarının etkili olduğu pazarlara yaptığı ihracatını hızla artırıyor. 5 yıl öncesine kadar çok küçük miktarlarda ihracatın yapıldığı Kanada'ya geçen yıl 11 milyon dolar, Japonya'ya 10 milyon dolar, ABD'ye 21 milyon dolar ve Avustralya'ya 7 milyon dolarlık zeytinyağı gönderildi.

Zeytinyağında ihracatın önceki sezona göre yarı yarıya azalarak 74 milyon dolar seviyesinde kapandığı geçen sezonda, uzak pazarlara yapılan ihracat artmaya devam etti. İtalya, İspanya gibi geleneksel pazarlarda önemli gerilemeler görülürken Avustralya 7 milyon dolar, Çin 3 milyon dolar ihracatla dikkat çeken ülkeler oldu. Filipinler, Fildişi Sahili, Güney Kore, Seyşel Adaları ve Tayland, ihracatta 1 milyon dolar sınırının aşıldığı ülkeler arasına girdi.

Dünyada zeytinyağına sürekli artan talep nedeniyle birçok pazarda büyük potansiyelin bulunduğu belirten ihracatçılar, son dönemde özellikle Japonya pazarında Türk zeytinyağının kendini kabul ettirmesinin önemli başarı olduğuna dikkat çekiyor. Uzak pazarlara en yüksek katma değerle, markalı olarak ihracat yapıldığına dikkat çeken yetkililer, devletin de desteğiyle zeytin ağacı sayısının son yıllarda arttığını, gelecek sezondan itibaren bunun üretime yansıyacağını ve ihracat miktarının da buna bağlı olarak katlanacağını tahmin ediyor.

AB pazarında ise uygulanan gümrük vergisi nedeniyle Türk ihracatçıların rakiplerle fiyat rekabetinde zorlandığı ve potansiyeline rağmen bu pazarda başarılı olunamadığı kaydediliyor.

Zeytinyağına da AB'den veto

Geçtiğimiz yıllarda, Türk geleneksel yemek kültürünün en önemli öğelerinden biri olan zeytinyağının da, Avrupa Birliği tarafından çifte standarda tabi tutulduğuna ilişkin haberler basında yer almıştı.

Kota ve miktar kısıtlamalarının tamamen kalkmasını öngören Gümrük Birliği anlaşmasına rağmen Avrupa, bazı ürünlerde Türkiye`den yapılan ticareti engelleyici önlemler almaya devam ediyor. Uzmanların `çifte standart` diye nitelediği bu uygulamalardan biri de zeytinyağı ithaline getirilen engeller. AB, özellikle kutulu zeytinyağında fiyatın yüzde 40`ını bulan oranlarda vergi uyguluyor. Dünyanın en büyük zeytin ve zeytinyağı üreticilerinden Türkiye ise Avrupa pazarına ancak katma değeri düşük ham zeytinyağı satarak girebiliyor. Bu zeytinyağını ise İtalya ve İspanya gibi Akdeniz`in diğer büyük zeytin üreticisi ülkeler, ülkelerindeki dahilde işleme rejimi teşviklerini de kullanarak satın alıyor. İtalyan ve İspanyolfirmalar, zeytinyağını kutulayarak ABD, Kanada ve Japonya gibi en büyük zeytinyağı ithalatçısı ülkelerde Türkiyeli firmalardan daha iyi fiyatlarla pazar tutuyor. Böylece Türkiye bir yandan Avrupa`dan dışlanırken, bir yandan da büyük pazarlarda zemin kaybediyor.