Ege’de zeytin hasadı…

Ali Ekber Yıldırım
Dünya
10 Kasım 2009,Salı

Zeytin hasadı Ege’de şenliklerle kutlamalarla başladı. İlk şenlik Akhisar Ticaret Borsası’nın öncülüğünde, ilçedeki bir çok kuruluşun desteği ve işbirliği ile 30 Ekim-1 Kasım tarihleri arasında yapıldı.
Zeytincilik sektörünün duayeni, Akhisar Ticaret Borsası Başkanı Emin Demirci dostumuzun daveti üzerine Akhisar’a doğru yola çıkmaya hazırlanırken Ankara’dan 2009 tarım destekleri ile ilgili belge geldi. İki gün üst üste manşetten verdiğimiz tarım desteklerini yazınca Akhisar’da olamadık.
Akhisar’da yapılan şenlikte sektör içindeki kavganın sona erdirilmesi yönünde önemli bir adım atıldı.
Birkaç yıldır sektörde yaşanan iç kavganın zeytinciliğe yarardan çok zarar verdiği biliniyor. Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Nedim Güreli ile Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi(UZZK)Başkanı Mustafa Tan’ın Akhisar’da aynı masada buluşması sektördeki iç kavganın bitmesi yönünde olumlu bir adımdı.
Bu hafta sonu gerçekleştirilen 5.Ayvalık Hasat Günleri atılan bu olumlu adımı daha da güçlendirdi. Sektörün tüm tarafları Ayvalık’ta buluştu.
Ayvalık Ticaret Odası Başkanı Rahmi Gençer ve çalışma arkadaşları 5 yıldır kavgadan uzak, zeytin ve zeytinyağının tanıtımı için gösterdikleri çabayı sürdürüyor. Bu çalışmalara Ayvalık Belediye Başkanı Hasan Bülent Türközen büyük destek veriyor. Bu yıl 3.sü düzenlenen “Ayvalık Zeytinyağı Pazarı” büyük ilgi gördü. Firmalar ürünlerini tanıttı.
Ayvalık’a birkaç kilometre ötedeki Murateli Köyü’nde yapılan hasat etkinlikleri kapsamında Gazeteci Yazar Mehmet Yaşin “Zeytinyağı ve Lezzet” konulu bir konuşma yaptı. Yılların birikimi ile konuşan Mehmet Yaşin’i yüzlerce kişi ilgiyle dinledi.
Murateli Köyü’ndeki hasat sonrası düzenlenen panelde konuşan Rahmi Gençer, gelecek için önemli mesajlar verdi. Ayvalık’ta 5 yıldan beri yapılan hasat etkinliklerini uluslararası bir şenliğe dönüşeceğini söyledi. Uluslararası şenliğe daha çok, zeytinyağı üreticisi olmayan ülkelerin davet edileceğini ve zeytinyağının tanıtılarak tüketiminin artırılacağını bildirdi.
Sektördeki her kesimin Ayvalık’ta buluşmasından son derece memnun olan Rahmi Gençer, zeytincilikte bazı çekişmelerin, kavgaların olduğunu ve bunu da doğal kabul etmek gerektiğini söyledikten sonra altına imza atılacak şu tespiti yaptı: “Bu tartışmaların, kavganın tüketime yararı yok. Zeytinyağının güzelliklerini, yararlarını tartışmalıyız. Sürekli kavga ile gündeme gelmek doğru değil. Tüketiciler bu kavgaları görüyor, medyada okuyor ve ‘bunlar hep kavga ediyor, biz niye bunların ürettiği yağı tüketelim’ diyorlar. Tartışma tüketimi artıracak yönde olmalı. Sektör birlikteliğini devam ettirir ve hükümeti de yanına alırsa Avrupa Birliği’nin ihracatta bizden aldığı ton başına 1120 dolar vergiyi lobi çalışmaları ile kaldırabiliriz.”
Ayvalık Hasat Günleri’nde Murat Narin ve Yahya Ağacık dostumuzla konuşurken Balıkesir Milletvekili, Türkiye Büyük Millet Meclisi(TBMM) Tarım Komisyonu Üyesi, Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği Başkanı Edip Uğur ile karşılaştık. Aylardan beri Kaz Dağları’nda madencilere karşı mücadele veren ve zeytinlikleri korumak için çaba gösteren ve bu amaçla 100 bin imza toplayan Murat Narin ve arkadaşları Edip Bey’e, Meclis gündemine gelen ve zeytin alanlarına sanayi tesisi kurulmasını, madenciliğe açılmasını öngören yasa teklifinin kabul edilmemesi için destek istedi.
Hasadı başlayan 2009-2010 sezonu için bu yıl iki ayrı rekolte tahmini yapıldı. İzmir Ticaret Borsası öncülüğünde yapılan rekolte tahminine göre, Türkiye’de 105 milyon 255 bin meyve veren ve 40 milyon 144 bin adet meyve vermeyen ağaç var. Ağaç başına ortalama 11.7 kilogram zeytin verimi ile 1 milyon 227 bin 474 ton zeytin üretimi olacak. Bu zeytinin yaklaşık 410 bin tonu sofralık zeytin olarak ayrılacak. 818 bin tonu yağlığa ayrılacak. Bundan da 169 bin 752 ton zeytinyağı elde edilecek.
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi’nin öncülüğünde yapılan tahmine göre ise 1 milyon 126 bin ton zeytin üretimi olacak. Bunun 389 bin tonu sofralık olarak ayrılacak.Kalan zeytinden 147 bin 491 ton zeytinyağı üretilecek.
Yapılan iki tahminin hata payları da dikkate alındığında Türkiye’nin zeytinyağı üretimi 150 bin ton civarında olacak. Bu üretim iç piyasaya ve ihracata yetecek düzeyde. Üretimin 100 bin tonu içerde tüketilse bile ki bu iyimser bir beklenti, en az 50 bin ton ihraç edilebilir yağ kalıyor. Bu tabloda, sektördeki kavganın en önemli nedeni olan Dahilde İşleme Rejimi kapsamında yağ ithalatı istemenin haklı hiçbir gerekçesi kalmıyor. Böyle bir talebin, iç piyasadaki fiyatı baskı altına almaktan ve piyasayı bozmaktan başka bir amacı olmaz.
Bu gelişmeler olurken Tariş zeytin ve Zeytinyağı Birliği, Kuzey Ege Bölgesi sızma yağları için kilograma 5 lira, Güney Ege yağları için 4.3 lira açıkladı.
Zeytinde ise Marmarabirlik kalibresine göre kilogram başına 4 lira ile 1.5 lira fiyat açıkladı.
Ayvalık’ta karşılaştığımız Marmarabirlik Yönetim Kurulu Başkanı Refi Taviloğlu ile zeytinciliğin sorunlarını, dikilen 70 milyonu aşkın yeni zeytin ağacı ile artacak üretimin nasıl değerlendirileceği ve tarım satış kooperatifleri birliklerinin durumunu konuştuk. Perşembe günü bunları paylaşacağız.