AB'den kırsal kalkınma için 463 milyon euroluk fon

A.Bahadır GEZİCİOĞLU
bahadir@bamer.com.tr
BAMER DANIŞMANLIK

Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne (AB) katılımından önce AB'nin sağlayacağı mali yardımın, tarım sektörüne yönelik kullanımı amacıyla kurumsal yapılanma tamamlandı. Bu amaçla Tarım ve Köyişleri Bakanlığı bünyesinde kurulan Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK), 2011'e kadar AB'den sağlanacak 463 milyon euroluk hibe ile Türk çiftçisinin yatırımlarını destekleyecek. Ancak, AB fonlarının kullanılabilmesi için, öncelikle TKDK'ya AB tarafından yetki devri yapılması gerekiyor. TKDK Başkanı Mevlüt Özen, "Yetki devri ve akreditasyonun gelecek yılın 3. çeyreğinde tamamlanmasını öngörüyoruz" dedi.

TKDK Başkanı Özen, AB tarafından 2007-2013 döneminde aday ülkelere katılım öncesinde sağlanacak mali yardımlara ilişkin Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) ile ilgili Konsey Tüzüğü'nün, 1 Ocak 2007'de yürürlükte olmak üzere 17 Temmuz 2006'da kabul edildiğini hatırlattı. IPA kapsamında sağlanan yardımlar, "Geçiş ve Kapasite Gelişimi", Bölgesel ve Sınır Ötesi İşbirliği", "Bölgesel Kalkınma", "İnsan Kaynakları Gelişimi" ve "Kırsal Kalkınma" olmak üzere 5 bileşen adı altında kullanılacak. "Kırsal Kalkınma" bileşeni kapsamındaki projeleri Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, diğer bileşenleri ise ilgili bakanlıklar yürütüyor.

Verilen fon 850 milyon euroya kadar çıkacak

AB; "Kırsal kalkınma" bileşeni kapsamında "Katılım Öncesi Yardım (IPA)" olarak, 2007 yılı için 20.7 milyon euro, 2008 yılı için 53 milyon euro, 2009 yılı için 85.5 milyon euro, 2010 yılı için 131.3 milyon euro, 2011 yılı için
172.5 milyon euro olmak üzere, toplam 463 milyon euro hibe fon ayırdı. Özen, yıllık yardımların giderek arttığını belirtirken, 2012 ve 2013'te sağlanacak yardımlarla birlikte, 2007-2013 döneminde sağlanacak toplam yardımın 850 milyon euroya ulaşmasının beklendiğini söyledi.

AB'nin katılım Öncesi Yardım Kırsal Kalkınma Programı (IPARD) kapsamında sağlanacak fonların kullanımı için, öncelikle ilgili ülkede, bu amaçla AB tarafından yetkilendirilmiş, akredite edilmiş bir kurumun kurulması gerekiyordu. Türkiye, AB'den sağlanacak fonlarının kullanımı amacıyla öncelikle, geçen yıl Mayıs ayında çıkarılan kanun ile TKDK'nın kuruluşunu sağladı. TKDK'nın AB'ye akreditasyonunun ve AB'nin yetki devrinin sağlanması içinde Akreditasyon Eylem Planı çerçevesinde çalışmalar sürdürülüyor.

Öncelikli iller göç ve gelire göre belirlendi

IPARD'ın uygulanmasına yönelik Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı tarafından hazırlanan IPARD programı, bu yıl şubat ayında AB Komisyonu tarafından kabul edildi. Programda, AB fonlarının uygulayacağı öncelikli iller ve sektörler de belirlendi. İllerin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'dan (GSYH) aldıkları pay, iller arası net göç hızı, desteklenecek sektörlerdeki potansiyelleri dikkate alınarak, 2007-2010 dönemi için 20 öncelikli il belirlenirken, 2010-2013 dönemi için 22 il daha bu illere eklenecek ve proje uygulanan il sayısı 42'ye çıkacak.

Akreditasyon Eylem Planı çerçevesinde, TKDK, merkez birimi ve proje uygulanacak 20 ilde kurulan merkezi birimleri, bu yıl ekim ayından itibaren gelecek yıl ocaka kadar, hazırlıklar, yazılı prosedürler ve işleyiş açısından iç denetimden geçecek. İç denetim sonunda hazırlanacak akreditasyon paketi, "ulusal akreditasyon" talep etmek üzere, Ulusal Yetkilendirme Görevlisi (UYG) olan Hazine Müsteşarlığına sunulacak. Akreditasyon paketinin gelecek yıl ocak ayı içinde sunulması öngörülüyor. Hazine de UYG olarak, TKDK'yı, uluslararası akredite bir kuruluşa denetlettirerek ve buna ilişkin bir rapor hazırlanacak. Denetimde, elemanların niteliklerinden iş işleyişe, yerleşilen binanın güvenliği, donanımına kadar pek çok unsur dikkate alınıyor.

Özen, AB'den sağlanacak kaynağın, tahsis edildiği yıldan sonraki 3 yıl içinde kullanılması gerektiğine işaret ederek, 2007 yılı için tahsis edilen 20.7 milyon euronun 2010 yılına kadar kullanılabileceğini kaydetti.

Belirlenen öncelikli illerdeki projelere, en az yüzde 50 tutarında hibe verilecek. Proje sahibinin 40 yaşın altında olması ve projenin dağlık alanlarda uygulanması halinde, hibe oranı yüzde 65'e kadar çıkabilecek.

SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK

* 20 ilde kurulan merkezi birimler, bu yıl ekim ayından itibaren gelecek yıl ocaka kadar, hazırlıklar, yazılı prosedürler ve işleyiş açısından iç denetimden geçecek.

* İç denetim sonunda hazırlanacak akreditasyon paketi, "ulusal akreditasyon" talep etmek üzere, Ulusal Yetkilendirme Görevlisi (UYG) olan Hazine Müsteşarlığına sunulacak.

* Belirlenen öncelikli illerdeki projelere, en az yüzde 50 tutarında hibe verilecek. Proje sahibinin 40 yaşın altında olması ve projenin dağlık alanlarda uygulanması halinde, hibe oranı yüzde 65'e kadar çıkabilecek.

NE KADAR FON AYRILDI

2007 20.7 milyon euro
2008 53 milyon euro
2009 85.5 milyon euro
2010 131.3 milyon euro
2011 172.5 milyon euro

Toplam 463 milyon euro

ÖNCELİK HANGİ İLLERDE

Amasya
Afyon
Balıkesir
Çorum
Diyarbakır
Erzurum
Hatay
Isparta
Maraş
Kars
Konya
Malatya
Ordu
Samsun
Sivas
Urfa
Tokat
Trabzon
Van
Yozgat

HANGİ PROJELERE DESTEK VAR

Süt, et üretimi ve bu ürünlerin işlenmesi-pazarlanması, meyve sebze ve su ürünlerinin işlenmesi ve pazarlanması, çiftlik faaliyetlerinin çeşitlendirilmesi, yerel ürünler ve mikro işletmelerin geliştirilmesi, kırsal turizm, su ürünleri üretimine yönelik projeler destek kapsamında bulunacak.