Çiftçi krize karşı acil önlem istiyor

Yılmaz İşel
Olay
20 Ocak 2009,Salı

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, tarım sektörünün 2008 yılını değerlendirdi ve 2009 yılı beklentilerini de açıkladı.

Bayraktar açıklamalarının hemen başında “2007’de büyük oranda gerileyen tarım sektörü için 2008 yılı da iyi olmadı. 2009 yılı ise özellikle bütçe kesintisini göz önüne alırsak, çiftçilerimiz için IMF’nin baskısı altında ve çok zor geçeceğe benziyor. 2009 yılı için iyimser olmamıza imkan görünmüyor” değerlendirmesini yaptı.
Bu genel değerlendirmenin ardından Bayraktar sektörün 2008 yılını anlattı ve ortaya şöyle bir tablo koydu:

“- 2008’in 9 aylık dönemi için tarımda yüzde 0.7 büyüme belirlenmiştir. 2008 yılında tarımda belirli bir büyüme olmaması kötü gidişin devam ettiğini göstermektedir. Bazı bölgelerde yaşanan kuraklığın yanı sıra, maliyetlerin yüksekliği, desteklerin yetersizliği, kredi kullanımındaki zorluklar gibi çiftçilerimizin içinde bulunduğu olumsuz ekonomik koşulların da bu sonuçta payı bulunmaktadır.
- Hayvancılıkta en önemli olay destekleme sisteminin değiştirilmesi ve süt fiyatlarının bir yılda iki defa düşmesi olmuştur. 2008 Ocak ayında kilosu 63 kuruş olan çiğ süt fiyatı Aralık ayında bazı illerde 45 kuruşa kadar düşmüş, fiyatlar 5 yıl geriye gitmiştir. Bunun sonucu değerli damızlık süt sığırları kasaba gönderilmeye başlanmıştır.
- 2008 Ekim ayı itibarıyla son bir yılda gübre fiyatlarında yüzde 98-154 oranlarında artışlar olmuştur. Son bilgiler 2008 yılında gübre tüketiminin yüzde 30 azaldığını ortaya koymaktadır. Kullanılamayan gübre üretim ve verimde azalmaya yol açacaktır.
- Ürün fiyatlarındaki düşmeler karşısında çiftçilerimiz kredi borçlarını ödeyemez hale gelmiş ve icraya verilmeye başlanmıştır. 2009 yılının ilk ayından itibaren icralık durumların ve tarla satışlarının hızla artması beklenmektedir.
- 2008 yılında çiftçinin ürünleri para etmemiştir. 2008’de yıllık üretici fiyatlarındaki artış yüzde 8,11 iken, ÜFE alt gruplarından tarım fiyatları yüzde 0,1 artmıştır.”

Destekten kesinti!..

2008’de çiftçilere ödenen destek toplamının 5,4 milyar lira olduğunu, buna ilave olarak ayrıca 535 milyon lira da kuraklık desteği ödendiğini açıklayan Bayraktar, “2009 yılı mazot destekleri için ayrılan kaynak 583 milyon liradır. 2008-2009 üretim sezonunda çiftçilerimiz yaklaşık 9,5 milyar lira mazot bedeli ödeyecektir. Çiftçilerimiz bu mazot bedelinden devlete 1,72 milyar lira KDV, yaklaşık 3,4 milyar lira da ÖTV ödeyecektir. Dolayısıyla destekleme amacıyla verilen 583 milyon lira, mazot giderinin yaklaşık yüzde 6’sını karşılayacaktır” diye konuştu.
Bayraktar 2009 yılı destekleme bütçesinin yetersizliğine de değinerek şunları söyledi:

“2009 yılı tarımsal destek bütçesi 5,5 milyar lira olarak açıklanmış, ancak bu miktar bile yetersiz olmasına rağmen tarımsal destekleme bütçesinde yüzde 10 kesinti yapılmıştır. Tarım Kanunu’na göre 11 milyar lira olması gereken destekleme bütçesi 4,95 milyar liraya düşürülmüştür. Bu durumda çiftçilerimize 2009’da verilecek desteklerin azaltılması veya bir kısmının gecikmeli ödenmesi gerekecektir. Biz krizden destekleme bütçesinin artırılmasını beklerken tam tersi yapılmıştır.”

Acil beklentiler…

Kriz ortamında işini kaybedenlerin köyüne döndüğünü ve tersine göç başladığına dikkat çeken Bayraktar, ekonomik krizin çiftçiler üzerindeki olumsuzluklarını azaltmak için acil beklentilerini ise şöyle sıraladı:

“Tarımsal kredi ve elektrik borçları yeniden yapılandırılmalı, esnafa verilen can suyu kredisi gibi çiftçilerimize de faizsiz kredi kullanma imkanı sağlanmalıdır. Desteklemeler yeterli seviyeye çıkarılmalı, bunun için tarımsal destek bütçesi artırılmalıdır. Çok yüksek düzeyde seyreden girdi maliyetlerini azaltmak üzere gübrede gümrük vergisi kaldırılmalı, girdilerde uygulanan KDV’lerde indirim yapılmalıdır. TMO’nun daha etkin bir müdahale kurumuna dönüşümü sağlanmalıdır. 5 başın altında hayvana sahip işletmeleri dışlayan yeni hayvancılık destekleme sistemi düzeltilmelidir. Arazi toplulaştırma çalışmalarına hız verilme, tarımın modernizasyonu sağlanmalıdır.^

Bayraktar’ın açıkladığı son önlem bir uyarı niteliğinde ve şöyle:

“Bütün bu önlemlerin bir program dahilinde ve bir bütün olarak uygulanması, tarımda yapısal bir dönüşümün gerçekleştirilmesi gerekmektedir.”

Bir not da ben ekleyeyim.

Tüm bu sorunları bu akşam Olay Tv’de saat 20.00’de yayınlanacak “Ekonomik Forum” programında enine boyuna konuşacağız. Bakalım Bayraktar programda başka neler söyleyecek?