Özgül Öztürk
Referans
14 Şubat 2008,Perşembe
Ayçiçeği fiyatında son bir ayda meydana gelen yüzde 60'lık artış bitkisel yağ üreticilerini farklı arayışlara itti. Kimi firmalar kanola yağı üretimini artırırken bazıları da fıstık gibi ürünlerin yağını çıkarmaya başladı. Yağ fiyatlarındaki artış tüketiciye ise şubat ayından itibaren yüzde 30 olarak yansıdı.
Kuraklık nedeniyle tarım ürünlerinde yaşanan düşüş en fazla bitkisel yağ sektörünü etkiledi. Türkiye'nin 2.5 milyar dolar ile petrolden sonra en fazla döviz ödediği kalemler arasında yer alan yağ hammaddelerinde son 6 ayda yüzde 100'e varan fiyat artışları meydana geldi. Fiyatlardaki artışta kuraklığın yanı sıra Çin ve Hindistan'daki alım gücünün artması ve yağ bitkilerinin biyodizel üretiminde kullanılması etkili oldu. Son olarak Ocak ayında yüzde 60 yükselen ayçiçeği fiyatları sektörde faaliyet gösteren yağ firmalarını da sıkıntıya soktu. Hammadde fiyatlarındaki artışı erken siparişler nedeniyle raflara yansıtamayan sanayiciler son birkaç aydır neredeyse sıfır karla çalışır duruma geldi. Sektör temsilcileri mevcut durumda işletme sermayesi yeterli olmayan firmaların sıkıntıya düşeceğini özellikle ayçiçeği kırma fabrikalarının kapanacağını belirtiyorlar. Yağ sanayiinde genel durum böyle seyrederken bazı yağ firmaları da ayçiçeği ve mısır dışındaki yağların üretimine ağırlık vermeye başladılar. Geçtiğimiz günlerde kanola yağı üretimini artırmak amacıyla çiftçilere kanola üretimi için destek verme kararı alan Aymar'ın ardından Konya merkezli Zade yağları da fıstık gibi alternatif ürünlerin yağını üretmeye başladı. Firma önümüzdeki aylarda farklı bitkilerin yağını da piyasaya sürmeye hazırlanıyor.
Zade Yağları Yönetim Kurulu Üyesi Kadir Büyükhelvacıgil, 6 ay önce başlayan fiyat artışları nedeniyle alternatif yağların üretimine başladıklarını geçtiğimiz günlerde de yer fıstığı yağını piyasaya sürdüklerini söyledi. Fiyatlardaki artışın işletme sermayelerinde sıkıntı yarattığına dikkat çeken Büyükhelvacıgil, önümüzdeki dönemde küçük şirketlerin kapanmayla karşı karşıya kalacağını söyledi. Oruçoğlu Yağ Sanayi Fabrika Direktörü Rıfat Tekbaş ise firma olarak son 10 yıldır Çukurova,Konya,Afyon,Söke'de ayçiçeği, kanola ve aspir ekimlerini teşvik etmek amacıyla üreticiye destek verdiklerini ve alım garantisi sağladıklarını belirterek, "2008 yılında bu bölgelerde yağlı tohumların 200 bin tonu aşacağını ön görüyoruz. Firmamız son 6 ayda yemeklik kanola yağı satışlarımızda yüzde 10 artış sağladık" dedi.
'Kanola üretimimizi artırıyoruz'
Ayçiçeği hammadde fiyatlarının aralık ayında ton başına bin 350 dolarken şubat ayında 1800-1850 doları bulduğunu ifade eden Altınyağ Kombinaları Genel Müdürü Ramazan Abay, ayçiçeği fiyatlarındaki artışla birlikte kanola yağı üretiminin yaygınlaşmaya başladığını söyledi. Kanola yağı tüketiminin Türkiye'de de yayılmaya başladığını dile getiren Abay, "Ben bile mutfağımda kullanmaya başladım. Soya yağına ise fazla talep yok. Bu gidişle küçük firmalar kapanabilir. Sektörün büyükleri ise bekle gör politikası izliyor" dedi.
Kanola yağının ayçiçeğinden yüzde 25 daha ucuz olduğuna dikkat çeken Emek Yağ Genel Koordinatörü Ruhi Çetin, Türk halkının bu ürünlere de sıcak bakması gerektiğini belirterek, "Şu anda en ucuz yağ soya yağı ama o da koktuğu için tercih edilmiyor. Ondan sonra kanola geliyor. Kanola kaliteli bir yağ bitkisi. Şu anda catering şirketleri, tatlı imalathaneleri ve özel şirketler yemeklerinde kanola yağını kullanıyor. Ancak son dönemlerde tüketici de kanolayı tercih etmeye başladı. Talep artarsa mutlaka kanola yağı üretimimizi artırırız" dedi.
Sanayici ve toptancı Trakya Birlik'i suçluyor
Piyasadaki ürün sıkıntısına karşın Trakya Birlik'in kendi yağ markasıyla marketlerde promosyonlu ürün satması yağ sanayicilerini isyan ettirdi. Aymar Yönetim Kurulu Başkanı duruma itiraz eden açıklamalarda bulunurken diğer yağ sanayicileri de yağ fiyatlarındaki artıştan Trakya Birlik'in sorumlu olduğunu açıklıyor. Rami Toptancılar Çarşısı Başkanı Günay Kotil, "Son 6 aydır 17 kg'lık ayçiçek yağı 33 YTL'den 60 YTL'ye çıktı. Bunun ceremesini tüketici çekiyor. Suçlu bu işte tekel gibi olan Trakya Birlik. Madem elinde stok vardı. Neden piyasaya vermiyor" diye konuştu.Trakya Birlik Yönetim Kurulu Başkanı Rafet Sezen de gerek iç piyasada, gerekse dünyada sezonun kalan kısmı için tedarik problemi bulunmadığını, Trakya Birlik'in ürünlerinin fiyatlandırmasını piyasa koşullarına göre yaptığını vurguladı.
Kırma fabrikaları 1 aydır kapalı
Ayçiçeği yokluğu en fazla Edirne'deki kırma fabrikalarını etkiliyor. Yaklaşık 1 aydır üretimi duran fabrikalar ayçiçeği ithalatı yapılamazsa 6 ay kapalı duruma geçecek. Edirne'nin Uzunköprü ilçesinde faaliyet gösteren Alemdar Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Oktay Alemdar, fabrikalarının 1 aydır ürün bulamadığı için çalışmadığını ve geleceklerinin de belirsiz olduğunu söyledi. "3 ay üretim yapıp, 9 ay işçi çalıştırıyoruz. Şu an tamamen cepten yiyoruz ama bu en fazla 1-2 yıl böyle devam eder" dedi. Alemdar, bu yıl ürün sıkıntısı yaşanmaması için destekleme primlerinin erken açıklanması gerektiğini vurguladı. Bölgede faaliyet gösteren bir diğer kırma fabrikası olan Emin Tarım'ın sahibi Doğan Saka, firma olarak 15-20 günlük ayçiçeği stoklarının kaldığını daha sonra üretimin duracağını söyledi. "Bu yıl yurt dışında da ürün az olduğu için oranın firmaları kendi ürünlerini yağa çevirip bize satmayı tercih ediyor. Bu nedenle yüksek fiyata bile ürün alamıyoruz" diyen Saka, Mart ayından itibaren bölgedeki 30-40 fabrikanın 6 aylığına kapanacağını belirtti.
Tüketici Şubattan bu yana yağa yüzde 30 daha fazla ödüyor
Ham ayçiçek yağı dünya fiyatları Ocak 2008 başından beri yüzde 20-25 artış gösterirken yurt içi fiyatları, sezon başından beri (Ağustos 2007) yüzde 50-55, Ocak 2008 başından beri yüzde 30-35 artış gösterdi. Soya yağı dünya fiyatları son bir ayda ise yüzde 15 artış, kanola yüzde 10 artış gösterdi. Ham madde fiyatlarında meydana gelen bu artışlar mamul maddeye de yansıtıldı. Tüketici şubattan bu yana ayçiçek yağına yüzde 30 daha fazla ödüyor. Yemeklik yağ fiyatları son 1 yılda yüzde 200 son 2 ayda ise yüzde 30 arttı. Zamlar raf fiyatlarının yüzde 80'ine yansıdı. Rami Toptancılar Çarşısı'nda 17 kg'lık ayçiçek yağının fiyatı 33 YTL'den 60 YTL'ye yükseldi.
No comments:
Post a Comment