Kızartma tavasında yangın var!

Bülent Yardımcı
Milliyet
03 Şubat 2008,Pazar

Kuraklık, biyoyakıt, ekonomik kriz derken yağ fiyatları zıpladı. Ayçiçek yağının litre fiyatı altı ayda yüzde 100 artışla 5.5 YTL'ye kadar çıktı. Üreticiler, palm, pamuk, kanola ve soya yağı alternatiflerine dikkat çekiyor

Eski İstanbul'da patlıcan mevsiminde yangınlar çoğalırdı. Ahşap evlerdeki ocaklarda patlıcan kızartılırken tava parlar, çıkan yangınlarda mahalleler yanardı. Şimdiki beton apartmanlarda kızartma tavasından yangın çıkmıyor, tavanın kendisi yanıyor! Yangının nedeni hızla yükselen yağ fiyatları.
Kuraklığın neden olduğu üretim düşmesinin yanı sıra emlak piyasasından çıkan hedge fonların parayı tarım ürünlerine yatırmaya başlaması yağ fiyatlarını zıplattı. Geçen temmuzda litresi 2 YTL'ye satılan ayçiçek yağının raf fiyatı ocak sonunda 5.5 YTL oldu. Aralık ayında marketlerde 12-16 YTL'ye satılan 5 litrelik ayçiçek yağının fiyat etiketinde artık 17-23 YTL yazıyor.

Fabrikalarda ayçiçek kalmadı
Konu hakkında bilgisine başvurduğumuz Aymar Yağ Yönetim Kurulu Başkanı Beşir Özyurt, "Ayçiçek bitti. Geçen yılın son çeyreğinde tonu 1500 YTL olan ham ayçiçek yağının fiyatı 2 bin 500 YTL oldu. Soya, kanola, pamuk, palm yağları kıymete bindi. Tüm yağlı tohumların fiyatı yüzde 60 yükseldi" dedi. Gerek rekolte düşüklüğü, gerekse de emlak pazarından kaçan fonların yağ piyasasına girmesi nedeniyle bu piyasada fiyatların hızla arttığını anlatan Özyurt şunları söyledi:
"Biyodizel talebi de yağ fiyatlarını yukarı çekiyor. Kuraklık, biyodizel ve kriz yağ fiyatını zıplattı. Dünyada 2 milyon ton ayçiçek yağı açığı olduğu konuşuluyor."
Yılbaşında Türkiye'de ilk kez kanola yağını pazara süren Özyurt, "Türkiye'de Trakya Birlik dışında kimsede ayçiçek yok. Trakya Birlik, piyasaya mal vermiyor. Trakya'da yağhaneler kapandı. Türkiye'nin yağı, mayıs ayına kadar zor yeter. Hazirandaki yeni mahsulü bekliyoruz" şeklinde konuştu.

Pamuk, kanola, soya...
Türkiye'nin yağda yeni politikalar geliştirmesi gerektiğini belirten Özyurt şöyle dedi:
"Türkiye'de ilk kez kanola yağını pazara sunduk. Biz, Aymar olarak kanola yağını öne çıkarmaya çalışıyoruz. Kanola yağı ayçiçek yağından yüzde 15 daha ucuz. Ayçiçek ekilemeyen yerlerde kanola yetişebilir. Türkiye, soya, pamuk, zeytin ve kanola ekerek yağ açığını kapatmalı. Türk halkı kendini ayçiçek yağı dışındaki yağlara alıştırmalı."
Konya Helvacızade Yağ Fabrikası yöneticisi Tahir Büyükhelvacı da son 6 ayda ayçiçek yağı fiyatının yüzde 70 arttığını belirterek şunları söyledi:
"En büyük üretici olan Arjantin, Rusya ve Ukrayna vergi koyarak ayçiçek ihracatını engelliyorlar. Türkiye ayçiçek bağımlılığından kurtulup soya, kanola gibi yağlara geçmeli."

Hangi yağı ne kadar tüketiyoruz? (Ton)
2004 2005 2006
Ayçiçeği yağı 452.000 537.000 579.000
Mısır yağı 108.000 71.000 102.000
Soya yağı 57.000 35.000 81.000
Kahvaltılık marg. 160.000 161.000 168.000
Teneke margarin 59.000 57.000 65.000
Endüstriyel marg. 200.000 229.000 258.196

Kaynak: Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği