Kuraklık ayçiçeğini vurunca kanola yağı kıymete bindi

Abdulhamit Yıldız-Şaban Gündüz
Zaman
19 Mart 2008, Çarşamba

Ayçiçeği yağı fiyatları, hem kuraklık hem de biodizel üretiminin artmasıyla birlikte ikiye katlandı. 5 litrelik yağın fiyatı 10 YTL'den 20'ye fırladı.

Fahiş artış tüketicileri alternatif ürünlere, üreticileri de yeni arayışlara yöneltti. En önemli alternatif ise kanola oldu. Ayçiçeğine göre en az yüzde 10 daha ucuz olan kanola yağının, özellikle yemek üreticileri tarafından ilgi görmesi bekleniyor. Türkiye'de palmiye yağının tamamı, mısır yağının yüzde 90'ı ve ayçiçeğinin yüzde 50'si ithal ediliyor. Toplam yağlı tohum ithalatı 2,5 milyar dolar civarında. Avrupa ülkelerinin 10 yılı aşkın bir süredir kullandığı kanola yağı geçen yıldan itibaren Türkiye pazarına girmeye başladı. Bu alanda üretime başlayan firmalardan Aymar'ın patronu Beşir Özyurt, tat itibarıyla kanolanın zeytinyağına en yakın bitki olduğunu söyledi. Özyurt'un verdiği bilgilere göre protein açısından zengin olan kanola, antidoksan içeriyor ve beyni geliştirici özelliklere sahip. Özellikle yemek firmaları ve personel yemeğini kendisi pişiren şirketler tercih ediyor. Özyurt, yağ fiyatlarının 2010 yılına kadar yükselmeye devam edeceği görüşünde. Bu durum, zaman içinde tüketicilerin ayçiçeği yağını bırakma sonucunu ortaya çıkaracak. Özyurt'un kendi şirketinde de hâlâ ayçiçeği yağı ciro bakımından yüzde 80'le ilk sırada. Bunu mısır ve zeytinyağı takip ediyor.

Ürün yelpazesine kanolayı ekleyen bir diğer firma da Oruçoğlu. Şirket, üretim içinde yüzde 20 paya sahip kanola yağını yüzde 50'ye çıkarmayı planlıyor. Genel Müdür Ercan Kara, alternatif ürünün yanında yağ çeşitlenmesi bakımından kanolanın büyük önem taşıdığını vurguluyor. Kara, "Beslenme değerleri açısından diğer yağlardan farklı olarak omega 3 ve 6 içeriyor. Ayrıca ayçiçeği yağına göre ısıya daha çok dayanıklı. E vitamini açısından da zengin bir yağ." diyor. Şirketin üretiminin yüzde 60'ı ayçiçeği, yüzde 20'si mısır, yüzde 20'si de kanoladan oluşuyor. Kanola yağı üretimine üç ay önce başlandı ve payı yüzde 20'ye çıktı. Mısırda bu oran 15 yılda ancak yakalanabildi. Fındık, haşhaş ve keten tohumundan da yağ çıkarmaya hazırlanan Oruçoğlu, hammadde ihtiyacını Ukrayna, Kanada, Romanya ve Bulgaristan'ın yanı sıra yurtiçinde sözleşmeli üretim yaptırdığı çiftçilerden karşılıyor.

'Pahalı yağ sattırmayacağız'
Öte yandan Aymar, Türkiye'nin en eski yağ markalarından biri. 1979'da üretime Koç Holding bünyesinde başladı, sonra Unilever'e geçti. 2003'de yönetim kurulu başkanlığını Beşir Özyurt'un yaptığı Toros Ltd. tarafından satın alındı. Türkiye'nin her yerinde Aymar'ın tanındığını dile getiren Özyurt, "Biz olduğumuz sürece kimse çok pahalıya yağ satamayacak. Denge unsuruyuz." diyor. Yılda 70 ton sıvı yağ üretimi gerçekleştiren şirket, mısırözü, pamuk, kanola, keten, üzüm çekirdeği, kabak ve çörekotu yağlarını da üretiyor.

Kanola, kolesterol ve kalp için en ideali
Kanola, en ideal yağ oranlarına sahip bitkisel bir yağ. Sarı çiçekli kanola bitkisinden elde edilen kanola yağı, benzerleri arasında en düşük doymuş yağ oranına sahip. Ciddi miktarda omega-3 yağ asidi içeriyor, antioksidan olan E ve K vitaminleri yönünden de zengin. Beslenme uzmanları, kalp hastalıkları riskini azaltmak ve kandaki kolesterol seviyesini dengelemek için doymuş yağ oranı düşük, doymamış yağ oranı yüksek kanolayı tavsiye ediyor. Kanola yağı, diğer tüm yemeklik yağlar içerisinde yüzde 7 ile en düşük doymuş yağ ve yüzde 93'le en yüksek doymamış yağ oranına sahip. Yüksek kaynama noktasına (238 °C) sahip olması sebebiyle iyi bir kızartmalık yağ olan kanola, hafif olduğu ve ağırlık yapmadığı için her tür yemekte rahatlıkla kullanılabilir.