Zeytin ihracatını artırmak için İspanya model alınacak

Ali Rıza Karasu
Zaman
30 Ocak 2008, Çarşamba

Uluslararası alanda var olma mücadelesi veren zeytin ve zeytinyağı sektörü, en büyük rakibi İspanya'yı incelemeye aldı.

Dünya zeytinyağı talebinin yüzde 51'ini karşılayan İspanya'ya bir grup zeytin üreticisi ile birlikte sektör gezisi düzenleyen Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği, ilginç verilere ulaştı. İspanya'da faaliyet gösteren 16 tarım satış kooperatifi birliğinin yıllık tarımsal üretimi 14 milyar Euro'yu buluyor. Bunun yüzde 25'ini zeytin ve zeytinyağı sektöründe faaliyet gösteren kooperatifler sağlıyor. Ülkedeki çiftçilerin yüzde 70'i kooperatiflere üye. Her yıl ortaklarına kâr payı dağıtan İspanyol kooperatifler, yeni yatırımlarını da ortaklarından topladıkları finansman ile yapıyor. Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Nedim Güreli, bu veriler ışığında yaptığı değerlendirmede, "İspanyol kooperatifçilik sistemini Türkiye'de uyguladığımızda, bu sektörden geçimini sağlayan 300-400 bin kişi devlete yük olmaktan çıkar." tespitini yaptı.

İspanyol modelini yerinde inceleyen heyet, Madrid, Sevilla ve Kordoba şehirlerinde Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği, İspanya Tarımsal Kooperatifler Federasyonu ve ülkenin önde gelen zeytin ve zeytinyağı yetiştirici ve üreticilerini ziyaret ederek, işletmeleri inceledi. Sevilla'ya geçerken ilk izlenimlerini gazetecilerle paylaşan Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Başkanı Güreli, Türkiye'de öncelikle kooperatifçilik mantalitesinin değişmesi gerektiğini söyledi. Güreli, "Bana kalırsa İspanya modelini bire bir uygularım. Bizde devlet destekli her iş zarar ediyor, ama İspanya'da kooperatiflerin zarar etmesi söz konusu bile değil." dedi. Türkiye'de zeytinyağı sektörünün son yıllarda ciddi atak yaptığını belirterek, 2000'de 90 milyon olan ağaç sayısının 160 milyona çıktığına dikkat çekti. Artışın aynı hızla devam etmesi durumunda birkaç yıl sonra İspanya'nın ağaç varlığına ulaşılacağını kaydeden Güreli, "Ülkemizde tarım satış kooperatifleri üreticinin yüzde 5'ini temsil ediyor. Yüzde 95'i kapsam dışında. Dünyada tarım üretimine 365 milyar dolarlık destek veriliyor. Türkiye'de bu rakam bir milyar dolar. Prim verilirse sektör kayıt altına girer ve verilen desteğin yüzde 70'i geri döner." dedi. İspanya, zeytinde dünyanın en büyük üreticisi ve ihracatçısı durumunda. 2007-2008'de dünyada 2,8 milyon ton zeytin üretiminin gerçekleşeceği tahmin ediliyor. İspanya, 2006-2007 sezonunda 1,1 milyon ton zeytin üretti. Endülüs bölgesi ülkenin toplam zeytin alanının yüzde 60'ını, üretiminin ise yüzde 80'ini karşılıyor.